Verf

Verf

Wat zit er in verf?

Het lijkt een simpele vraag: ‘Wat is verf nu precies?’ Waar dient het nou precies toe? Waarom gebruiken we verf? Wat zit er precies in? Het zijn allemaal heel interessante vragen. Verf is niet zomaar een substantie. Er zit een heel verhaal achter. Hier lees je er meer over.

De meeste mensen gebruiken lakverf om een ondergrond mooi te maken. Een laag over de kozijnen geven het geheel een fraai uiterlijk. Sommigen kiezen ervoor om hout ‘kaal’ te laten, maar nooit zonder een beschermlaag. Een functie is dus in ieder geval het ‘mooi‘ maken en ‘beschermen‘ van de ondergrond.

Een laag verf of beits over houtwerk maakt het dus ook hygiënischer. Het zorgt ervoor dat het hout schoon te maken is. Stof blijft er niet gemakkelijk aan hangen, het is goed af te nemen. Dit komt doordat verf de ondergrond gladder en harder maakt. Het geeft een filmlaag over de ondergrond, die het beschermd tegen invloeden van buitenaf.

Bindmiddel
De belangrijkste toevoeging is het ‘bindmiddel‘. Dit zorgt ervoor dat de losse chemische deeltjes aan elkaar blijven kleven. Bindmiddel zorgt in feite ervoor dat het een geheel wordt. Eigenschappen als duurzaamheid en hardheid van de laag zijn afhankelijk van de kwaliteit bindmiddel die bij de productie gebruikt wordt. Voor een betere kwaliteit is een betere bindmiddelen nodig.

Vulstoffen
Vulstof bepaalt het ‘vullend vermogen‘ van de verfsoort. De soort vulstof die gebruikt wordt zorgt in mindere of meerdere mate hoe de ondergrond volloopt en oneffenheden vult. Een zwaardere kwaliteit kan dus beter kleine oneffenheden aan dan een goedkoop huismerk, die veel dunner en wateriger is. Een goed voorbeeld is vullende grondverf. Hier zitten meer vulstoffen in, die ervoor zorgen dat de laag grondverf de ondergrond beter vult, zodat er minder plamuur nodig is.

Hulpstoffen
Iedere verf bevat hulpstof. Dit is maar een heel klein percentage van de substantie (vaak maar 1%) maar toch ook een heel belangrijk onderdeel. Hulpstoffen zijn bijvoorbeeld ‘siccatief‘. Siccatieven zorgen voor de droging van de verf. Hoe meer siccatief een verf bevat, hoe sneller deze zal drogen. Sommige schilders voegen zelf nog extra siccatief toe, zodat de verf sneldrogend wordt. Wees hier wel voorzichtig mee, want teveel siccatief kan ervoor zorgen dat de verf plakkerig blijft of heel langzaam droogt!
Denk bij andere hulpstoffen verder aan stoffen die zorgen voor een optimale vloeiing, hardheid (bijvoorbeeld ‘polyurethaan’ of een UV-filter bij transparante beits of vernis.

Pigment
Tenslotte bevatten de meeste verfsoorten pigmenten. Pigment is in feite een ander woord voor kleurstof. Behalve de volledig transparante beitsen of vernissen, die kleurloos zijn. Overigens zijn veel blanke beitsen of vernissen niet volledig kleurloos, maar dit komt door het soort bindmiddel dat gebruikt is.
Pigmenten zorgen voor de kleur van de verf. Dit zorgt ook voor de mate van dekking van de verf. Wit pigment dekt erg goed, andere weer veel minder. Heldere kleuren, waaronder fel-rood, dekken erg slecht. Dit komt doordat deze kleuren pigmenten transparanten zijn dan andere kleuren. Een minder goed dekkende kleur als rood en donker blauw is dus niet zozeer afhankelijk van de kwaliteit verf, maar vooral van de kleur. Hoewel natuurlijk een goedkopere verf in die kleur nóg slechter zal dekken dan een betere kwaliteit verf.
Vroeger werd voor verf ook ‘loodwit‘ wit gebruikt. De naam zegt het al, in dit pigment zit lood verwerkt en is giftig. Bij het schuren van verf waar loodwit in verwerkt is, komen kleine looddeeltjes in de longen. Het gebruik van loodwit in verf is tegenwoordig verboden en zal dus niet meer voorkomen in verf. Oude ondergronden kunnen nog wel deze looddeeltjes bevatten. Goede adembescherming is bij het schuren van oude lagen verf noodzakelijk.

Schimmel verwijderen

Wat doe ik tegen een schimmelprobleem in de badkamer?

Hoe kun je schimmel verwijderen en het probleem het beste aanpakken. Slechte ventilatie in de keuken of badkamer is de meest voorkomende oorzaak van schimmelvlekken op de muren. De zwart/grijze, soms wollige plekken vind je ook in vochtige kelders, schuren of andere koude plaatsen in huis. Het plaatsen van een goede ventilator is aan de raden, maar niet altijd afdoende. Wat kun je met verf bij schimmel verwijderen?

De schimmel verwijderen

Vaak gaat schimmel samen met een bladderende ondergrond. In dat geval is het raadzaam de hele ondergrond goed af te steken. Dit gaat meestal een stuk gemakkelijker als je de ondergrond insmeert met behanglijm. Dit maakt de onderlaag zacht, waardoor de oude laag er gemakkelijker af te steken is. Een voordelige behangafstomer kan nog sneller helpen. De stoom zal ervoor zorgen dat de onderlaag loskomt.
Na het afsteken moet eerst de oorzaak van het bladderen nagegaan worden. Meestal komen de bladders door een zanderige ondergrond. In oude badkamers kan er in vroeger tijden witkalk gebruikt zijn. Deze veegvaste muurverf geeft af, in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden. Ook kan het zijn dat er eerder een goedkope muurverf is gebruikt. Deze kan tijdens de veroudering ook gaan afgeven.

Poederende ondergrond

Geeft de ondergrond af, was het geheel goed af met ruim water met een scheutje verfreiniger. Blijft het hierna toch nog wat afgeven, gebruik een voorstrijk tegen poederende ondergronden. Smeer dit op de ondergrond, bij voorkeur met een blokkwast. Als na droging de ondergrond een zachte zijdeglans heeft, is dit het teken dat de voorstrijk voldoende is opgebracht.

In het geval van schimmelvorming is het belangrijk dat vóór het gebruik van voorstrijk de schimmel gedood wordt. Anders heeft schimmel verwijderen geen zin. Schimmel is namelijk een plantje, dat groeit op de muur. Het allerbeste hiervoor is Bison (tegenwoordig Air Max) Schimmelvreter. Dit doodt de schimmel, waardoor het geheel weer volledig schoon is. Een andere mogelijkheid is het gebruik van een fikse scheut chloor in het water.

Nu de ondergrond droog, schoon en vrij van poeder en de schimmel is gedood, kan een nieuwe laag worden opgezet. Gebruik hiervoor een schimmelwerende muurverf, geschikt voor vochtige ruimtes. Deze muurverf is ook te verkrijgen in lichte kleuren.

Verfroller

Een verfroller is handig voor grote oppervlakten. Ook professionele schilders gebruiken voor lakwerk steeds vaker een verfroller. Met een goede roller is ook een erg mooi resultaat te behalen. Waarvoor gebruik je welke verfroller?

*Tip:

Vrijblijvend advies van experts ontvangen? Vul hier het formulier in en ontvang  vrijblijvend tot 6 offertes van lokale schildersbedrijven in je mailbox.

Vachtrollertje

Een vachtrollertje van 10 cm. kan goed gebruikt worden voor muurverf op kleinere oppervlakten. De synthetische vacht neemt de verf goed op, waardoor deze zich prima laat verdelen. Het resultaat heeft een lichte structuur, maar geeft zeker geen grof effect. Het is uitermate geschikt voor waterdragende (latex-) muurverf. Deze roller is ook geschikt voor terpeninebasis (synthetische) muurverf en eventueel betonverf.

Welke verfroller voor lakverf?

Voor het lakwerk wordt vaak een schuimrollertje van 10 cm. gebruikt. Gebruik hiervoor een verfroller van schuim van extra fijne kwaliteit, hiermee kan een mooi glad resultaat geboekt worden. Belangrijk bij het opbrengen van de verf met een schuimroller is dat er niet teveel kracht op de roller gezet wordt. Als je dit doet, druk je de lucht die in de roller zit in de verf. Hiermee komen er kleine luchtbelletjes in de verf te zitten, dat een beetje structuur zal achterlaten. Voor een glad resultaat dus steeds zacht narollen. Of kijk ook eens in ons artikel over Owatrol-toevoeging, dat een nog strakker resultaat geeft en de verf perfect laat vloeien.

  • Tip: bewaar een verfrollertje tot de volgende dag in een plastic
    boterhamzakje dat goed om het rollertje zonder lucht is aangedrukt

Voor watergedragen lakken kun je beter een verfroller speciaal rollertje voor acrylverf gebruiken. Deze rollertjes zijn wat duurder, maar daar staat tegenover dat ze veel langer meegaan. Je kunt deze gemakkelijk met water reinigen. Verder geldt ook hiervoor hetzelfde als voor de schuimroller. Oefen niet teveel kracht uit en rol zachtjes na. Werk snel met watergedragen lakken, de verf droogt immers veel sneller dan bij verf op terpentine basis.

De mohairroller

Last, but not least, het zogenoemde ‘mohairroller’, ook wel ‘verloursroller’, of ‘viltroller‘ genoemd. Een verfroller met een zachte ‘vacht’, dat voor veel soorten verf geschikt is. Door de vacht brengt het de verf gemakkelijk en op juiste dikte op de ondergrond. Het is een heel prettig rollertje dat voor zowel verf op waterbasis, terpentinebasis als allerlei soorten betonverf en beits prima gebruikt kan worden. Een aanrader dus. Tip: haal het rollertje voor gebruik over plakband heen. Zo trek je de losse haartjes en stofjes eruit. Pas op met het gebruik van twee-componentenverf. De vacht kan door het oplosmiddel loskomen van de kunststof bus. Erg vervelend om je roller in de verf terug te vinden, tenslotte.

Informatie over: kwasten vind je hier

Ook zijn er verschillende complete lakrol-sets te koop, waar bij het rollertje meteen een verfbakje en een bijpassende houder (verfrolbeugel) verpakt zit. Deze complete sets zijn goedkoper dan dat de onderdelen los aangeschaft worden.

Verftips

Tips om je klus te klaren

Om te weten hoe je het beste je klus aan kunt pakken, vind je hier een aantal ‘verftips’.

Voor je begint
– Zorg voor een goed schone en vetvrije ondergrond;
schuur goed en zorgvuldig;
– neem het oppervlakte af met schoon water;
– gebruik goede kwasten, dit voorkomt strepen en druipers;
– gebruik goede verf, dit verlengt de levensduur van je werk;
– gebruik het juiste afplaktape.

Tijdens het schilderen
 Zorg voor voldoende ventilatie;
– werk in een schone omgeving;
– vermijd tocht;
– houd de verfpot en de rand schoon in verband met afsluiten bus;
– laat de verf goed drogen voordat je een tweede laag aanbrengt;
– schuur de voorgaande laag licht op met schuurpapier korrel 240

Na de klus
– Maak de materialen schoon met kwastenreiniger, en spoel na met water en zeep;
– Plaats de deksel goed op de verfpot en zet de pot ondersteboven neer;
– zet kwasten in een pot met water, géén kwastenreiniger;
– zorg voor voldoende ventilatie

Je zal misschien raar staan te kijken (dat deed ik ook), maar Bol.com wordt een echt warenhuis op Internet. In de webshop verkoopt Bol tegenwoordig ook verf! Persoonlijk vind ik dat een goede zaak, want de prijzen zijn bij Bol erg goed! Na het zelf een keer uitgeprobeerd te hebben, kan ik Bol als verfleverancier zeker aanraden. De artikelen zijn snel in huis, in de meeste gevallen zonder verzendkosten. Goed verpakt, aan de deur geleverd. En over retouren heb je eigenlijk nooit problemen.

Kwast

Kwast,maar met welke een goed resultaat?

Serieuze klussers met ervaring willen over het algemeen alleen met de kwast werken. Op grote oppervlakten is het vaak lastig een glad resultaat te krijgen. Dit hoeft in de eerste plaats helemaal niet te liggen aan hoe goed je bent in het verven. Veel meer ligt het aan de kwast die je gebruikt of aan de snelheid die je hebt.

kwastenEr zijn eigenlijk drie kwaliteiten te onderscheiden:
De wegwerp;
de doe-het-zelf;
de professionele kwast.

De wegwerp variant is van geringe kwaliteit. Vaak zijn de haren gezet in een kunststof bus. Deze kwasten verharen sterk en zijn echt geschikt voor karweitjes die geen goede kwast nodig is. Ideaal om voor de afbijt te gebruiken!
De doe-het-zelf variant wordt veel gebruikt. Deze heeft een metalen bus waarin de varkensharen zijn gezet.
De professionele kwaliteit is niet alleen voor profs te hanteren. Sterker; met deze soort kan iedereen het beste resultaat behalen. Dit ligt zeker niet alleen aan de kunde van schilder. Dit exemplaar heeft alle eigenschappen in zich om tot een mooi en strak resultaat te komen.

De professionele variant is (net als de doe-het-zelf versie) van varkenshaar en gezet in een metalen bus. Er zijn een aantal grote verschillen met de doe-het-zelf kwaliteit. De haren zijn langer, wat je gereedschap veel soepeler maakt.  Daarnaast zijn deze haren aan de bovenzijde ‘gespleten’. En er zit véél meer haar in deze kwaliteit. Dat maakt dat de verf zich beter op de haren vasthoudt, waardoor een goede verdeling van de verf op de ondergrond merkbaar beter is. En het resultaat is gemakkelijker streeploos af te leveren.

Deze is duurder dan de overige kwaliteiten. Daar tegenover staat dat deze kwasten ook heel goed zijn schoon te maken. Daarvoor is het kopen van deze kwaliteit niet alleen een investering in je werk, maar ook zal je de aankoop terugverdienen. Omdat de haren haast niet loslaten, zal de kwast ook veel langer meegaan.

Een platte kwast of een ronde kwast?
Deze vraag is heel gemakkelijk te beantwoorden. Gebruik een ronde voor houtwerk zoals kozijnen, deuren en meubeltjes. Ook de grote(re) oppervlakken zijn het beste te schilderen met een ronde kwast. Dit komt doordat je met een ronde de verf veel beter kunt verdelen dan met een platte kwast. Goede verdeling van de verf, zorgt voor veel minder druipers.
Een platte variant wordt veel gebruikt voor het beitsen van hout, zoals bijvoorbeeld schuttingen. Hierbij werk je sneller en gemakkelijker met het platte materiaal.

Een paar tips
Als je kwasten voor het eerst gebruikt, kun je deze het beste eerst de haren over een grof schuurpapiertje halen. Hiermee trek je de meeste loszittende haren eruit.
Tijdens de klus kun je de kwast het beste laten overnachten in een pot met water. Gebruik géén pot met kwastenreiniger of terpentine! De verf die nog in de kwast zit zal gaan verdunnen, zodat je bij de start erg last zal hebben van druipers.
Schoonmaken kun je wel het beste doen met kwastenreiniger. In tegenstelling tot terpentine, lost kwastenreiniger de verf ook op. Na-wassen met water en zeep is het beste. Ook zeep kan verf oplossen, en haalt de laatste troep uit de kwast. Probeer de kwast zo goed mogelijk schoon te maken, ook diep in de haren. Als je dit niet zorgvuldig doet, zal de verf die diep in de haren zit (o.a. onderin de kwast, bij de bus) hard worden. Dit maakt de kwast natuurlijk onnodig hard. Bewaar je materiaal hangend, bij voorkeur in een Kwastinette. Of nog beter, bewaar je professionele kwasten in ‘kwastengel‘.

Durf dus te investeren in goed materiaal. Het is het resultaat dubbel en dwars waard!

Schuurpapier voordat je gaat verven

Weet je niks leukers dan schuren?

Nee, het is geen leuk werk. Het is zelfs misschien voor veel klussers iets waar ze liever niet aan beginnen. Het is echter wel heel belangrijk. Noodzakelijk zelfs.

*Tip:

→ Wat kost uitbesteden? Ontvang  vrijblijvend in een keer tot 6 offertes van lokale schildersbedrijven in je mailbox en vergelijk de prijzen.

Waarom is schuren zo belangrijk? Als niet (goed) geschuurd is zal de verf minder hechten. Lakverf hecht zich het beste aan oppervlakten die niet te glad is. Daarnaast zal je bij te gladde oppervlakten ook last krijgen van ‘druipers’. De verf ‘plakt’ niet op de ondergrond en zal naar beneden zakken. Voor de hechting én voor het resultaat is schuren dus een noodzakelijk ‘kwaad’.

Maar eerst… altijd goed schoonmaken. Het goed ontvetten van de ondergrond is erg nodig. Er zitten natuurlijk altijd vet-resten op oppervlakten. Ook buiten, van bijvoorbeeld roet uit het regenwater. Ontvet goed vóórdat je gaat schuren, want anders schuur je de vuiligheid juist ín de ondergrond. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.

Na het ontvetten even goed naspoelen met schoon water en daarna kan er begonnen worden aan het schuren.

Belangrijk bij schuren is dat je het juiste schuurpapier gebruikt. Een schuurmachine is aan te bevelen, zeker voor grotere oppervlakken. Voor lastig bereikbare hoeken zijn er ook diverse schuurmachines verkrijgbaar die een driehoekje als vorm hebben. Hiervoor kom je zonder veel problemen toch goed in de lastig bereikbare hoekjes en randjes.

Gebruik niet te fijn schuurpapier. Fijn schuurpapier (korrel 240) is prima te gebruiken tussen de laklagen door. Minder handig is om dit met de schuurmachine te bereiken. Een schuurblokje is hiervoor veel praktischer.
Middel schuurpapier (korrel 120) is aan te raden voor het goed opschuren van intacte lagen schilderwerk. Hiermee schuur je het te lakken oppervlakje goed ‘dood’ zonder te ver door te schuren.
Grof schuurpapier (korrel 80 of 60) is nodig als het schilderwerk slecht is. Hiermee kun je zo ver door-schuren tot je lagen verf afgeschuurd hebt.

Trouwens, sommigen mensen vinden het erg prettig om met watervast schuurpapier te schuren. Niet geschikt voor de schuurmachine, maar je hebt natuurlijk wel veel minder last van stof. Met nat schuurpapier te schuren adem je natuurlijk ook de vieze stofdeeltjes niet in en is daardoor een stuk gezonder. Schuur je met de schuurmachine of met droog schuurpapier, draag dan altijd een stofmasker!

Vergeet niet na het schuren het werk met een kleefdoekje of met vocht goed af te nemen. Niets is zo vervelend als die fijne stofdeeltjes in de natte verf terug te vinden! Wil je dat niet? Dan is het het gebruik van waterproof schuurpapier natuurlijk ook een optie.

tip: licht opschuren en ontvetten tegelijk?
Alabastine schuurgel

Buitenverf

Buitenverf Je huis is wat waard!

In de vroege lente, als de zon zich weer laat zien, gaan de deuren en ramen weer open. Nadat de tuin een lentebeurt heeft gekregen, hoor je tegen de zomer de eerste schuurmachines starten. Op keukentrapjes en zo nu en dan een zelfbouw steiger, wordt het houtwerk van het huis met buitenverf weer eens goed onder handen genomen.

En dat is maar goed ook. Eens in de vijf, zes jaar is het tijd voor een grondige inspectie. Vooral de zonzijde van het huis zal na die tijd echt weer een lik verf kunnen gebruiken. En als je het laat verslonzen, is dat slecht voor de kozijnen, waar ook voor de waarde van je huis. En dat niet alleen, nieuwe kozijnen kosten een bak met geld. Beter is het om na een jaar of twee, nadat het hele huis weer eens goed in de lak is gezet, al het houtwerk weer eens na te lopen.

De ‘liggende delen’ van de kozijnen hebben het meeste te verduren. Hier blijft vaak regenwater op staan. Omdat kozijnen niet uit één stuk bestaan, komen er bij de verbindingen vaak scheurtjes in de lak. Het water kan daardoor al snel in het hout trekken, waardoor houtrot ontstaat. Dat is begin van het gedonder, dat je maar beter voor kunt zijn.

Buitenverf

Hoe prijzig de buitenverf die je hebt gebruikt ook is, tegen de werking van het hout is niets bestand. Natuurlijk kun je door professionele producten te gebruiken je een hoop ellende besparen. En ook geld! De duurzaamheid van een professionele buitenverf kan al snel verdriedubbelen ten aanzien van een consumentenverf van Flexa of Histor. En de ècht hoogstaande lakverven kunnen dit zelf met gemak verviervoudigen.

In de rubriek ‘Buiten schilderwerk’ zal ik meer uitleggen over de werkwijze die het beste gehanteerd kan worden wanneer je het buiten-houtwerk aan gaat pakken. Alle stappen zal ik hierbij zo duidelijk mogelijk beschrijven.

Wel blijft het van belang dat er tweejaarlijks een goede inspectie van het schilderwerk gedaan wordt. Trek een dag uit voor het bijwerken van het verfwerk aan het huis, en je verdient die moeite met gemak terug. Ook financieel, wat ook rust geeft in de portemonnee.

Muurverf, welke kan ik het beste gebruiken?

Misschien is het herkenbaar: je wilt een wandje in de woonkamer een leuk kleurtje geven. Als je dan eindelijk de keus voor een kleur gemaakt hebt, sta je in de winkel. Overal potten muurverf. Zoveel soorten, zoveel kwaliteiten. Maar welke keus is nou de juiste?

*Tip:

Vrijblijvend advies nodig van een schilder? Ontvang  vrijblijvend in een keer tot 6 offertes van lokale schildersbedrijven in je mailbox.

Verschillende kwaliteiten muurverf

Muurverf woonkamerLaten we eerst eens naar de verschillende kwaliteiten muurverf kijken. Je hebt grofweg drie soorten:

Muurverf op waterbasis (latex);
muurverf op terpentinebasis (alkyd);
veegvaste muurverf (witkalk).

  • Eigenlijk kun je de laatste soort meteen van je lijstje schrappen. Witkalk is die ouderwetse muurverf die vroeger veel gebruikt werd. Het is goedkoop, maar daar is ook alles mee gezegd. Witkalk kun je herkennen aan een laag die afgeeft. In oude huizen zie je dit nog wel eens terugkomen; bladderende plafonds en muren duiden meestal op witkalk, maar later met een latex overheen geschilderd is.
  • Muurverf op terpentinebasis wordt meestal gebruikt op slechte ondergronden. Deze muurverf kan waterschades aan, en van bepaalde kwaliteit ook over poederende ondergronden gezet worden. Nadeel: niet in kleuren te krijgen en er kan alleen weer met dezelfde terpentinebasis overheen geschilderd worden. En, niet te vergeten, relatief hoge kosten doordat deze muurverf nou eenmaal duurder is dan latex.
  • Ja, dan de latex. Deze staat op jouw verlanglijstje. Het voordeel van latex is, dat het snel droog is, geur-arm is en de materialen gemakkelijk te reinigen zijn. En deze latex muurverven zijn in duizenden kleuren te krijgen! Maar, ook nu zijn we nog niet helemaal klaar in de keuzes die er te maken zijn.

Latex is ook in verschillende kwaliteiten te krijgen:

1) Buitenkwaliteit latex;
2) afneembare latex;
3) matte latex.

In principe is het zo, dat hoe matter de verf, hoe opener de ‘structuur’ van het product is. Mat betekent dus een open structuur, en daarmee zwakker. Dat zie je terug in hoe goed de latex afwasbaar is. Goed voor de plafonds (matte plafonds vinden de meeste mensen mooier), maar voor de muur zou je al sneller voor een betere kwaliteit kiezen. Een afneembare latex dus. Iets meer zijdeglans, maar niets om je zorgen over te maken. Ook is de kleur (mocht je daar natuurlijk voor kiezen) vaak iets ‘voller’ en warmer.

Een buitenkwaliteit latex kan natuurlijk ook goed binnen gebruikt worden. Voordeel: nóg beter afwasbaar. Deze wordt dan ook vaak in keukens en badkamers gebruikt. Voor de overige ruimtes is een goede afwasbare latex meestal al afdoende!

Kozijnen schilderen, hoe doe je dat?

Sta je op het punt de kozijnen van een nieuwe verflaag te voorzien? Misschien vraag je je af hoe deze klus het beste geklaard …

Verf blijft plakkerig

Wat kan ik hier aan doen? Wanneer je klaar bent met je schilderwerk en je kijkt tevreden naar het eindresultaat, krijg je …

Buiten schilderen in de winter?

Tot welke temperatuur kan ik schilderen? In de winter buiten schilderen, soms zie je zelfs terwijl het vriest nog schilders …