“Bestaat er kindvriendelijke verf?”

Een veelgehoorde vraag van jonge ouders: “Bestaat er kindvriendelijke verf die veilig in de kinderkamer gebruikt kan worden?” Het antwoord is zo simpel, dat het te gemakkelijk lijkt: “Ja”. En vervolgens kijk je dan naar de muur met soorten en kleuren. “Deze allemaal?”

In een grijs verleden zat er nog loodwit in verf. Dat is een giftige stof die niet meer in verf gebruikt mag worden. En je wilt natuurlijk niet dat je kind in een mooi geschilderd kinderbedje ligt waar gif in de verf zit. Die oude verf is dus zeker geen kindvriendelijke verf.
Maar lood mag niet meer gebruikt worden in verf. En daarmee is elke verf (zelfs loodmenie) gifvrij na uitharding. Let op: dus niet wanneer de verf droog is! Het uitharden van verf is een proces dat ongeveer een week duurt. In deze periode raakt de verf alle vluchtige stoffen kwijt, en dat duurt dus langer dan wanneer de verf overschilderbaar is.

Maar, zal je misschien vervolgens vragen, terpentine is toch slecht voor de gezondheid? En is dat dan wel kindvriendelijke verf? In vluchtige vorm wel. Maar terpentine is alleen het verdunningsmiddel. Mede daarom is het zo belangrijk dat de verf uitgehard is, voordat je een kind de kans geeft er aan te gaan knabbelen.

Veel mensen gebruiken liever verf op waterbasis (acryl) als kindvriendelijke verf. Dat is ook een goede beslissing, want er zitten diverse voordelen aan acrylverf. De verf is namelijk vlug droog en ruikt minder. Veel zwangere vrouwen kunnen erg slecht tegen de indringende geur van terpentine, zelfs wanneer dit in een andere ruimte gebruikt wordt. En als je echt veilig wilt en je bent zwanger, kun je natuurlijk ook veel beter acrylverf gebruiken. Dan adem je ook de verfdampen niet in! Maar óók acrylverf bevat chemische bestanddelen. Daarom geldt ook hier: pas na uitharding is de verf volledig gifvrij.

Speciale kindvriendelijke verf?

Dat veel fabrikanten speciale verflijnen voor baby- en kinderkamers op de markt brengen, is dus vooral marketing. Het hoeft per definitie niet zo te zijn dat ze dit gemaakt hebben zodat er dan een kindvriendelijke verf op de markt zou komen. Er wordt min of meer gebruik gemaakt van het misverstand dat andere verven niet geschikt zouden zijn. Wel leuk is natuurlijk dat deze verflijnen leuke kleuren hebben, die bij uitstek geschikt zijn voor de kinderkamer. Met natuurlijk als bijkomend voordeel de eigenschappen van waterbasis verf zoals hierboven beschreven. Maar echt nodig? Nee, dat is het niet. Iedere verf is na uitharding vrij van gif.

Wat zit er in verf?

Het lijkt een simpele vraag: ‘Wat is verf nu precies?’ Waar dient het nou precies toe? Waarom gebruiken we verf? Wat zit er precies in? Het zijn allemaal heel interessante vragen. Verf is niet zomaar een substantie. Er zit een heel verhaal achter. Hier lees je er meer over.

De meeste mensen gebruiken lakverf om een ondergrond mooi te maken. Een laag over de kozijnen geven het geheel een fraai uiterlijk. Sommigen kiezen ervoor om hout ‘kaal’ te laten, maar nooit zonder een beschermlaag. Een functie is dus in ieder geval het ‘mooi‘ maken en ‘beschermen‘ van de ondergrond.

Een laag verf of beits over houtwerk maakt het dus ook hygiënischer. Het zorgt ervoor dat het hout schoon te maken is. Stof blijft er niet gemakkelijk aan hangen, het is goed af te nemen. Dit komt doordat verf de ondergrond gladder en harder maakt. Het geeft een filmlaag over de ondergrond, die het beschermd tegen invloeden van buitenaf.

Bindmiddel
De belangrijkste toevoeging is het ‘bindmiddel‘. Dit zorgt ervoor dat de losse chemische deeltjes aan elkaar blijven kleven. Bindmiddel zorgt in feite ervoor dat het een geheel wordt. Eigenschappen als duurzaamheid en hardheid van de laag zijn afhankelijk van de kwaliteit bindmiddel die bij de productie gebruikt wordt. Voor een betere kwaliteit is een betere bindmiddelen nodig.

Vulstoffen
Vulstof bepaalt het ‘vullend vermogen‘ van de verfsoort. De soort vulstof die gebruikt wordt zorgt in mindere of meerdere mate hoe de ondergrond volloopt en oneffenheden vult. Een zwaardere kwaliteit kan dus beter kleine oneffenheden aan dan een goedkoop huismerk, die veel dunner en wateriger is. Een goed voorbeeld is vullende grondverf. Hier zitten meer vulstoffen in, die ervoor zorgen dat de laag grondverf de ondergrond beter vult, zodat er minder plamuur nodig is.

Hulpstoffen
Iedere verf bevat hulpstof. Dit is maar een heel klein percentage van de substantie (vaak maar 1%) maar toch ook een heel belangrijk onderdeel. Hulpstoffen zijn bijvoorbeeld ‘siccatief‘. Siccatieven zorgen voor de droging van de verf. Hoe meer siccatief een verf bevat, hoe sneller deze zal drogen. Sommige schilders voegen zelf nog extra siccatief toe, zodat de verf sneldrogend wordt. Wees hier wel voorzichtig mee, want teveel siccatief kan ervoor zorgen dat de verf plakkerig blijft of heel langzaam droogt!
Denk bij andere hulpstoffen verder aan stoffen die zorgen voor een optimale vloeiing, hardheid (bijvoorbeeld ‘polyurethaan’ of een UV-filter bij transparante beits of vernis.

Pigment
Tenslotte bevatten de meeste verfsoorten pigmenten. Pigment is in feite een ander woord voor kleurstof. Behalve de volledig transparante beitsen of vernissen, die kleurloos zijn. Overigens zijn veel blanke beitsen of vernissen niet volledig kleurloos, maar dit komt door het soort bindmiddel dat gebruikt is.
Pigmenten zorgen voor de kleur van de verf. Dit zorgt ook voor de mate van dekking van de verf. Wit pigment dekt erg goed, andere weer veel minder. Heldere kleuren, waaronder fel-rood, dekken erg slecht. Dit komt doordat deze kleuren pigmenten transparanten zijn dan andere kleuren. Een minder goed dekkende kleur als rood en donker blauw is dus niet zozeer afhankelijk van de kwaliteit verf, maar vooral van de kleur. Hoewel natuurlijk een goedkopere verf in die kleur nóg slechter zal dekken dan een betere kwaliteit verf.
Vroeger werd voor verf ook ‘loodwit‘ wit gebruikt. De naam zegt het al, in dit pigment zit lood verwerkt en is giftig. Bij het schuren van verf waar loodwit in verwerkt is, komen kleine looddeeltjes in de longen. Het gebruik van loodwit in verf is tegenwoordig verboden en zal dus niet meer voorkomen in verf. Oude ondergronden kunnen nog wel deze looddeeltjes bevatten. Goede adembescherming is bij het schuren van oude lagen verf noodzakelijk.